Zasadą jest, że umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy podlega PCC. Podatkowi temu podlega także zmiana umowy pożyczki, jeżeli powoduje ona podwyższenie podstawy opodatkowania PCC.
W przypadku gdy pożyczkodawca jest podatnikiem VAT, to skutki pożyczki należy ustalić, uwzględniając najpierw regulacje ustawy o VAT. Istotne jest zatem, czy umowa pożyczki objęta jest regulacjami tej ustawy i wówczas pożyczka pieniężna korzysta ze zwolnienia z VAT albo jest opodatkowana w przypadku pożyczki rzeczy oznaczonych co do gatunku (a w konsekwencji także korzysta z wyłączenia od PCC), albo czy jest poza zakresem ustawy o VAT (wówczas trzeba rozliczyć PCC, ewentualnie sprawdzić, czy pożyczka korzysta ze zwolnienia od PCC). Zwolnione z VAT są m.in. usługi udzielania pożyczek pieniężnych (art 43 ust 1 pkt 38 ustawy o VAT).
Organy podatkowe przyjmują, że udzielenie oprocentowanej pożyczki pieniężnej przez podatnika VAT stanowi odpłatne świadczenie usług, a zatem podlega opodatkowaniu VAT i jednocześnie korzysta ze zwolnienia od tego podatku. Organy przyjmują wręcz, że jest tak niezależnie m.in. od częstotliwości i celu udzielenia pożyczki (por. interpretacje indywidualne Dyrektora KIS z dnia 1 marca 2023 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.120.2023.2.MG i z dnia 4 lipca 2023 r., nr 0111-KDIB2-3.4014.160.2023.3.JS).
Natomiast w orzecznictwie sądów administracyjnych dotyczących skutków w PCC zawarcia umowy pożyczki prezentowany jest pogląd, że incydentalna pożyczka jest poza zakresem ustawy o VAT i podlega PCC. NSA podkreśla, że Pożyczkodawca może prowadzić działalność gospodarczą oraz być podatnikiem podatku VAT, ale równocześnie może udzielić pożyczki jednorazowo i w żaden sposób nie wykonywać zawodowo działalności w zakresie usług finansowych. Tego rodzaju incydentalna pożyczka będzie podlegała opodatkowaniu PCC (por. np. wyroki NSA z dnia 26 kwietnia 2023 r., sygn. akt III FSK 1989/21 i z dnia 6 października 2022 r., sygn. akt III FSK 1140/21).
Rozbieżności co do oceny skutków podatkowych udzielenia incydentalnej pożyczki powodują, że wielu podatników z ostrożności występuje o interpretację indywidualną skutków zawarcia umowy pożyczki najpierw na gruncie VAT, a następnie PCC.
Podsumowując, wszystko zależy od interpretacji. Zdarzają się interpretacje indywidualne, które przesądzają o tym, że udzielenie pożyczki podlega pod ustawę o VAT (mimo, że jest zwolnione z VAT) i wówczas nie podlega pod PCC, a innym razem w interpretacjach indywidualnych jest totalnie na odwrót (trzeba zapłacić PCC).
Obowiązek podatkowy przy umowie pożyczki ciąży na biorącym pożyczkę. Stawka PCC od umowy pożyczki wynosi 0,5% (art. 7 ust 1 pkt 4 ustawy o PCC). Jeśli podczas kontroli okaże się, że pożyczka podlegała jednak pod PCC ( a nie pod VAT) a podatek ten nie został zapłacony to wówczas stawka wynosi 20% (art. 7 ust 5 ustawy o PCC).
Jeśli potrzebujesz pomocy w powyższym temacie zapraszamy do kontaktu z naszymi specjalistami.
